Celem ustanowienia służebności jest zwiększenie użyteczności jednej nieruchomości przez ograniczenie prawa własności przysługującego do innej nieruchomości albo zaspokojenia potrzeb innej osoby fizycznej niż właściciel obciążonej nieruchomości.
Służebności dzielimy na służebności gruntowe (uprawnionym jest każdoczesny właściciel nieruchomości władnącej), osobiste (ustanawiane na rzecz oznaczonej osoby fizycznej) i służebność przesyłu (dla zapewnienia wykonywania działalności przez przedsiębiorcę przesyłowego). W zależności od sposobu ich wykonywania mogą mieć one charakter czynny (aktywne korzystanie z cudzej nieruchomości np. służebność drogi koniecznej) lub bierny (polegają na zakazie wykonywania przez właściciela nieruchomości obciążonej konkretnych uprawnień (np. zakaz prowadzenia upraw).
Do ustanowienia służebności u notariusza należy przedłożyć między innymi podstawę nabycia (np. wypis aktu notarialnego obejmującego umowę nabycia, zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, przydział itd.), zaświadczenie Naczelnika Urzędu (w sytuacji, gdy nabycie nastąpiło w drodze spadku lub zasiedzenia, a także gdy nabycie nastąpiło w drodze darowizny, polecenia darczyńcy, nieodpłatnego zniesienia współwłasności i zachowku a czynność ta została dokonana po dniu 1 stycznia 2007 roku). Wymagane mogą być także inne, dodatkowe dokumenty (np. aktualne: zaświadczenie wydane przez Spółdzielnię Mieszkaniową o przysługującym prawie do lokalu, dla działek wypis z rejestru gruntów, wyrys z mapy ewidencyjnej).
Ustanowienie nieodpłatnej służebności osobistej opodatkowane jest podatkiem od spadków i darowizn (zwolnieniu podlegają członkowie najbliższej rodziny) a służebności odpłatne – podatkiem od czynności cywilnoprawnych.