Z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje, co do zasady, wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
Na podstawie umowy majątkowej małżeńskiej jej strony mogą:
• ustanowić rozdzielność majątkową – w tym ustroju majątkowym małżonkowie nie posiadają majątku wspólnego i nie odpowiadają za długi zaciągnięte przez drugiego małżonka; każdy z małżonków posiada wyłącznie swój majątek osobisty, którym zarządza samodzielnie,
• ustanowić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków – w tym ustroju majątkowym również istnieją tylko majątki osobiste i nie ma majątku wspólnego; w chwili ustania tego ustroju (na przykład przez rozwód) małżonek, którego dorobek jest mniejszy niż dorobek drugiego małżonka, może żądać wyrównania dorobków przez zapłatę lub przeniesienie prawa,
• rozszerzyć wspólność ustawową – w tym ustroju do majątku wspólnego małżonków zalicza się składniki majątkowe, które przy braku umownych postanowień weszłyby zgodnie z postanowieniami do majątków osobistych małżonków; małżonkowie określają jakie elementy majątku osobistego każdego z nich wchodzą w skład majątku wspólnego – mogą oni rozszerzyć wspólność majątkową na wszystkie przedmioty należące do nich w chwili zawarcia umowy oraz przedmioty nabyte przez nich w przyszłości; istnieją tu pewne ograniczenia, np. nie można objąć wspólnością przedmiotów majątkowych, które przypadną małżonkowi z tytułu dziedziczenia, zapisu i darowizny czy też praw majątkowych, które wynikają ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom, a także praw niezbywalnych,
• ograniczyć wspólność ustawową – w tym ustroju z majątku wspólnego wyłącza się wskazane składniki tego majątku.