Co to jest notarialne poświadczenie dziedziczenia?
Notarialne poświadczenie dziedziczenia jest alternatywą dla sądowego postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Odbywa się ono przy udziale wszystkich osób zainteresowanych, tj. osób które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi, a także osób, na rzecz których spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne.
Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza ma skutki prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Dokument ten wskazuje kto i w jakich udziałach dziedziczy po osobie zmarłej.
Kiedy notariusz może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia?
Notariusz może poświadczyć dziedziczenie po osobie, która miała nadany numer PESEL. Z tego powodu notariusz nie może poświadczyć dziedziczenia po osobach zmarłych przed dniem 1 lipca 1984 roku.
Notariusz może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia na podstawie ustawy lub testamentu, z wyłączeniem testamentów szczególnych.
Jak przebiega poświadczenie dziedziczenia u notariusza?
Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia poprzedzone jest spisaniem protokołu dziedziczenia, który obejmować może także oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (jeżeli od dnia śmierci spadkodawcy nie upłynęło 6 miesięcy), a w przypadku dziedziczenia testamentowego także protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu.
W przypadku braku wiedzy osób zainteresowanych poświadczeniem dziedziczenia po danej osobie, na temat czy spadkodawca pozostawił testament – notariusz może na ich wniosek przeszukać Notarialny Rejestr Testamentów by dowiedzieć się, czy dana osoba sporządziła testament i gdzie on jest przechowany.
Procedura notarialnego stwierdzenia praw do spadku obejmuje również jego rejestrację w centralnym Rejestrze Spadkowym prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną.
Po sporządzeniu aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz wysyła go do urzędu skarbowego, a jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość – dodatkowo do wydziału geodezji, a ponadto zawiadamia sąd prowadzący księgi wieczyste o zmianie właściciela nieruchomości.
Dokumenty do przeprowadzenia poświadczenia praw do spadku u notariusza
Notarialne poświadczenie dziedziczenia wymaga przedłożenia u notariusza minimum następujących informacji i dokumentów:
• dane osób zainteresowanych – imiona, nazwisko, imiona rodziców, data i miejsce urodzenia, numer dowodu osobistego lub paszportu, pesel, adres zamieszkania, a także odpisy skrócone akt stanu cywilnego tych osób (aktu urodzenia, a w przypadku osób, które zmieniły nazwisko w związku z zawarciem lub ustaniem małżeństwa – aktu małżeństwa z odpowiednią adnotacją); jeżeli dziedziczy małżonek – odpis skrócony aktu małżeństwa wydany po śmierci spadkodawcy, jeżeli spadkodawca w chwili śmierci był wdowcem/wdową – odpis skrócony aktu zgonu wcześniej zmarłego małżonka,
• akt zgonu spadkodawcy oraz dokument poświadczający jego numer pesel (dowód osobisty, paszport lub zaświadczenie z ewidencji ludności, a także ostatni adres zamieszkania spadkodawcy (miejsce jego ostatniego zwykłego pobytu),
• wszystkie testamenty spadkodawcy,
• numery ksiąg wieczystych prowadzonych dla wchodzących w skład spadku praw podlegających ujawnieniu w księdze wieczystej.
Kiedy notariusz nie może sporządzić APD?
Notariusz nie może sporządzić aktu poświadczenia dziedziczenia między innymi, gdy został już uprzednio sporządzony lub w stosunku do spadku zostało wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku oraz gdy toczy się już postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku, a także gdy w toku sporządzania protokołu dziedziczenia ujawnią się okoliczności wskazujące, że przy jego sporządzeniu nie były obecne wszystkie osoby, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi lub też osoby, na rzecz których spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne, albo istnieją lub istniały testamenty, które nie zostały otwarte lub ogłoszone.
Obowiązek zgłoszenia nabycia praw do spadku
Po uzyskaniu zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia spadkobiercy powinni zgłosić nabycie spadku do właściwego urzędu skarbowego. Ponadto jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość, spadkobiercy powinni zgłosić się do właściwego wydziału ksiąg wieczystych i ujawnić się jako współwłaściciele nieruchomości w księdze wieczystej, dołączając wypis aktu poświadczenia dziedziczenia i potwierdzenie dokonania opłaty sądowej.